Jeżeli spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, dziedziczenie następuje na podstawie ustawy. Oczywiście, w razie dziedziczenia ustawowego do spadku powołana jest najbliższa rodzina. Jeżeli jednak spadkodawca testament pozostawił, a w nim rodzina została pominięta, niektórym członkom rodziny pozostaje roszczenie o zapłatę zachowku. W dzisiejszym wpisie zajmiemy się sytuacją prawną rodzeństwa spadkodawcy.
Kiedy dziedziczy rodzeństwo?
W razie dziedziczenia ustawowego, w pierwszej kolejności do spadku powołany jest małżonek spadkodawcy oraz jego dzieci. Jeżeli spadkodawca dzieci nie pozostawił, małżonek dziedziczy w zbiegu z rodzicami spadkodawcy. Jeśli zaś spadkodawca nie pozostawił ani dzieci, ani małżonka, spadek odziedziczą jego rodzice w częściach równych. Dopiero kiedy jedno z rodziców (lub oboje) nie dożyło otwarcia spadku, do spadku powołane będzie rodzeństwo spadkodawcy. Jeśli któreś z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku, jego udział przechodzi na zstępnych (dzieci rodzeństwa). Nie ma znaczenia, czy rodzeństwo pochodzi od obojga tych samych rodziców, czy jest to rodzeństwo przyrodnie. Ustawa zrównuje dzieci pochodzące z małżeństwa i pozamałżeńskie.
Nie istnieje oczywiście żadna przeszkoda, by spadkodawca w testamencie powołał swoje rodzeństwo do spadku (wszystkich lub tylko niektórych z rodzeństwa). Tak dziedziczące rodzeństwo, w razie pominięcia przez spadkodawcę małżonka i dzieci w testamencie, będzie musiało się jednak liczyć z roszczeniami o zapłatę zachowku.
Czy rodzeństwu przysługuje zachowek?
Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, w którym pominął najbliższą rodzinę lub w razie rozporządzenia całym lub prawie całym majątkiem za życia spadkodawcy na rzecz osób obcych lub dalszych krewnych, najbliższej rodzinie przysługuje roszczenie o zachowek (w dość znacznym uproszczeniu). Ustawa jednoznacznie wskazuje jednak, że roszczenie to przysługuje wyłącznie zstępnym, małżonkowi i rodzicom spadkodawcy i to wyłącznie wtedy, gdyby osoby te dziedziczyły ustawowo. Ustawa nie przewiduje zatem roszczenia o zachowek dla rodzeństwa spadkodawcy i to nawet w przypadku, gdyby rodzeństwo to dziedziczyło na podstawie ustawy, ale spadkodawca sporządził testament, w którym to rodzeństwo pominął lub rozporządził swoim majątkiem w ten sposób, że rodzeństwo w spadku nie otrzymało nic lub prawie nic.
Jeżeli spadkodawca nie pozostawił testamentu, w określonych sytuacjach może po nim dziedziczyć rodzeństwo. Bracia i siostry będą powołani do spadku jednak wyłącznie wtedy, gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych, małżonka i jednego lub obojga rodziców lub pozostawił wprawdzie małżonka, ale nie pozostawił zstępnych i jednego lub obojga rodziców. Rodzeństwu nigdy nie będzie przysługiwało roszczenie o zachowek. Nawet gdyby w konkretnej sytuacji byliby oni powołani do spadku mocą ustawy, ale spadkodawca sporządził testament z ich pominięciem lub gdyby spadkodawca tak rozporządził swoim majątkiem, że dla rodzeństwa – spadkobierców nie pozostałoby nic lub prawie nic.
