CZYM JEST NIEUCZCIWA KONKURENCJA
W zglobalizowanym świecie konkurencja pomiędzy producentami rozmaitych dóbr jest silniejsza niż kiedykolwiek. O ile jest to konkurencja utrzymywana w ryzach odpowiednich przepisów, następuje z korzyścią dla klientów, którzy zyskują wybór w zakupie określonego produktu oraz możliwość porównania jego ceny, jakości czy parametrów. Od zawsze jednak na rynku istniały podmioty, które uciekały się do pozyskiwania klientów wszystkimi dostępnymi środkami. Tego rodzaju niezdrowa konkurencja nie tylko szkodzi konsumentom, ponieważ pozbawia ich możliwości dokonania w pełni świadomego wyboru określonego produktu, ale również, a może przede wszystkim, powoduje, że ci uczestnicy rynku, którzy sprawę stawiają uczciwie, nie mają szans w konkurowaniu z podmiotami grającymi nieczysto i giną w rynkowych czeluściach.
Dawno już ustalono, że zasady konkurowania na wolnym rynku muszą zostać spisane i podlegać odpowiedniej kontroli. Określając więc, czym jest nieuczciwa konkurencja prawo powinno być jak najbardziej precyzyjne. Co oczywiste, przepisy nakazujące zwalczanie nieuczciwej konkurencji w polskim prawie również są obecne. W tym celu, już 1993 roku została uchwalona ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Ustawa ta obowiązuje do dziś, jednak, co jasne, w międzyczasie była wielokrotnie nowelizowana.
Kluczowe w tym aspekcie jest zdefiniowanie, na czym polega nieuczciwa konkurencja. Polska ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wskazuje, że czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, prowadzenie lub organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym oraz nieuzasadnione wydłużanie terminów zapłaty za dostarczane towary lub wykonane usługi.
Mając na względzie powyższą definicję i to, czym jest nieuczciwa konkurencja, przykłady można mnożyć. Czynami nieuczciwej konkurencji będą więc na przykład następujące zachowania:
- takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa;
- opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio albo pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach lub innych dokumentach;
- takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich;
- ujawnienie, wykorzystanie lub pozyskanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa;
- nakłanianie osoby świadczącej na rzecz przedsiębiorcy pracę, na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych albo innych obowiązków umownych, w celu przysporzenia korzyści sobie lub osobom trzecim albo szkodzenia przedsiębiorcy czy też
- nieuczciwa reklama.
Powyższe wyliczenie ma jedynie charakter przykładowy, a czynów nieuczciwej konkurencji jest całe mnóstwo. Kreatywność nieuczciwych uczestników rynku nie zna granic, dlatego ustawa cały czas uzupełniana jest o nowe czyny nieuczciwej konkurencji. Szczególnej uwadze należy jednak poddać ostatni z wymienionych przykładów, a więc zwalczanie nieuczciwej reklamy. W pierwszej jednak kolejności trzeba zastanowić się, czym jest nieuczciwa reklama i w tym zakresie znów pomocna będzie definicja ustawowa. W języku ustawowym czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:
- reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;
- reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;
- reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;
- wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji;
- reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.
Odnosząc powyższe do otaczającej nas rzeczywistości przyjmuje się na przykład, że nieuczciwa konkurencja to także wskazywanie w reklamie, że osoba rekomendująca lek lub suplement posiada określony tytuł naukowy i równocześnie jest ekspertem w określonej dziedzinie medycyny, podczas gdy w rzeczywistości osoby występujące w reklamach nie posiadają ww. tytułów i wykształcenia.
ZWALCZANIE NIEUCZCIWEJ KONKURENCJI
Skoro już wiemy, czym jest nieuczciwa konkurencja, możemy przejść do tego, w jaki sposób uczynić skutecznym zwalczanie nieuczciwej konkurencji. W razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać:
- zaniechania niedozwolonych działań;
- usunięcia skutków niedozwolonych działań;
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
- naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Sąd, może orzec również o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania. W celu dochodzenia swych żądań, należy złożyć do sądu pozew o czyn nieuczciwej konkurencji. Sprawami o zwalczanie nieuczciwej konkurencji zajmują się Sądy Okręgowe. Spory dotyczące zwalczania nieuczciwej konkurencji potrafią być bardzo skomplikowane. Warto więc, aby sprawą zajął się doświadczony prawnik, który rozumie aktualne realia rynkowe. Obsługa prawna firm, w tym oczywiście prowadzenie sporów w zakresie zwalczania czynów nieuczciwej konkurencji to jedna ze specjalizacji naszej kancelarii.
